බණ්ඩාර දේව සංකල්පය
නීල අහසේ ඈතට විසිවුණු කදු පංතීන්ගෙනුත් ,
හෙල්මළු ක්‍රමයට සෑදුණු කුඩා වෙල්යායවලුත් විශාල වෙල්යායවලුත් මෙන්ම ගලා හැලෙන
දුන්හිඳ , දියළුම , බදුලු නදී සහ මහවැලි ගං කොමළීන්ගෙනුත් කන්ද උඩරට රාජ්‍යෙය් ඌව
වෙල්ලස්සට හිමිවනුයේ ඉතාමත් මනහර වූත් , සුන්දර වූත් , සිත් ඇද බැඳ ගන්නා අමුතුම
සිරියාවකි. විටෙක මීදුමෙන් වැසී යන උඩරට කදුකරයේ ඌව වෙල්ලස්ස තුළ අප නොදන්නා
අමුතුම වූ කතන්දර බොහොමයකි.
මේ වෑයම එසේ සැඟවුණු ඉතාමත් රසවත් කතාන්දරයක් වන "බණ්ඩාර
දේව සංකල්පය" පිළිබඳ
ඔබට හෙළිදරව් කිරීමටයි. කවුරුන්ද මේ බණ්ඩාර දෙවියො ? ඇයි උඩරට මිනිසුන් මෙම
බණ්ඩාර දෙවියන් අදහන්නේ ? ඔහුගෙන් වුණු
සේවය කුමක්ද ? යන්න මෙතැන් පටන් පරිකල්පනයෙන් විමසා බලමු. බුදුරදුන්ගේ ඇල්ම බැල්ම
හොඳින්ම පහස ලබා ඇති මෙම ප්‍රෙද්ශය තුළ දෙව සංකල්පයන් ද නොඅඩුව ම දක්නට ලැබේ. බොහෝ
විට අප දෙවියන් අදහන්න ආරම්භ වී ඇත්තේ අපේ රටට බුදුදහම පැමිණෙන්නටත් පෙර සිටය.
මින්සුන් එකළ විශ්වාස කර ඇත්තේ ඔවුන්ගේ මැවුම්කාරයා දෙවියන් වහන්සේ යනුවෙනි. ඒ අතර
අප දන්නා ස්වදේශිය දෙවිවරුන් නම් මින්නේරී දෙවියන් , ශ්‍රී සුමන සමන් දෙවියන් ,
රුහුණු රටේ ස්කන්ධ දෙවියන් ය. බණ්ඩාර දෙවියන් අදහන්නේ උඩරට මිනිසුන්වේ . පත පොතේ
සඳහන් අන්දමට දෙවියන්ගේ ප්‍රධානියා ශක්‍රයාය. ඔහුගේ පිරිසේ තවත් දෙවිවරු තිස්තුන්
කෝටියකි. විෂ්ණු , පත්තිනි යන සිව්වරම් දෙවියන් සේම සමන් , දැඩිමුණ්ඩ , සරස්වතී
දෙවිවරුන් අතර ප්‍රසිද්ධ තවත් ප්‍රධාන දෙවිවරුන් කිහිපදෙනෙකු වේ. මෙම තිස්තුන් කෝටියක් වූ දෙවිවරු හැරුණු විට අප
රටේ විවිධ ප්‍රදශෙයන්ට අරක්ගත් ගම්බාර දෙවිවරුන් නමින් හැඳින්වෙන තවත් දෙවිවරු
කොටසක් ද වෙති. ගම්බාර දෙවියන් ලෙස දේවත්වයට පත් වූ ඇතැමෙක් මිනිසුන් ලෙස ජීවත් වී
ඔවුන් සමාජයට කළ යහපත් දේ මෙන්ම අයහපක් දේ නිසා ද පසුකලෙක දේවත්වයට පත් වූවෝය.
මොවුන් සමහරෙකු විටෙක යක්ෂ වේශයකින් ද තවත් විටෙක දේව විලාසයකින් ද පෙනී සිටින බව
ද ගැමීහු විශ්වාස කරති.
බණ්ඩාර නමින් හැදින්වෙන දෙවියන් කොහොඹා දෙවි තුන්
කටිටුවට වඩා විශේෂ තැනක් ගනු ලබයි. බණ්ඩාර දෙවියන් අතර ඉරුගල් බණ්ඩාර වේ. මලයාවේ
රජුට දෙවන පාලකයා හදුන්වන 'පණඩාර'හෝ 'පෙන්දනාර ' යන්නෙන් මෙරටට ලැබුණු බවට සෙනරත්
පරණවිතාන මහතා මතයක් පළ කොට ඇත. තවත් ආකාරයට 'හ්‍යු නෙවිල්' විද්වතානන් තම කෘතියක
සඳහන් කර ඇත්තේ , බණ්ඩාර වංශය කුවේණියගේ පුත් ජීවහත්තගෙන් පැවත එන රාජ්‍ය වංශයක්
බවයි. එසේම ලංකාවේ වැදි ගෝත්‍රිකයන්
උසස් ම පෙළපත ද
බණ්ඩාර වර්ගය බව ද සඳහන් කර ඇත. තවත් ආකාරයට බණ්ඩාර දෙවිවරු ලංකාවේ සත් දෙවිවරු
ගණයට අයත් වේ. මියගිය ඥාතීන් යක්ෂ තත්ත්වයෙහිලා සැලකීම වැද්දන්ගේ සිරිතකි. වැදි
ජනයා සිය මළගිය ඥාතීන්ට දක්වන ආකල්පයට සමාන ආකල්පයක් උඩරට ප්‍රද්ශයේ ජනතාව බණ්ඩාර
දෙවියන් පිළිබඳ දරයි .
ක්‍රි.පූ. 14 වන
සියවසෙන් පසු ලංකාවේ බණ්ඩාරවලිය සිදු වූවා දැයි කටකතාවල පැවසේ. එනම් මැලේ අර්ධවීපයෙන්ද්මෙරටට
පැමිණි මොහු රටේ පාලන පංතිය සමඟ ඓන්දීය සබඳතා පැවැත් වූ අතර මොහු මිය යෑමෙන් ජනතාව
දේවත්වයෙන් සළකා වැදුම් පිදුම් කරන්නට පටන් ගැණුනු බව ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් කෙරේ.
දඹානේ ආදීවාසීන් ඇතුළු ඌවේ ගැමියාට
නිරන්කරයෙන් බැල්ම හෙළමින් ඔවුන් ආරක්ෂා කිරීමට කැප වී සිටින බණ්ඩාර දෙවියන්
කළුබණ්ඩාර දෙවියන් නැතහොත් කළුකුමාර දෙවියන් යන නම්වලින් හඳුන්වන ගම්බාර දෙවියෙකි.
අතීත කතාවල සඳහන් වන පරිදි කුඩා
කොහොඹා බණ්ඩාර , මහ කොහොඹා බණ්ඩාර , සඳුගල් බණ්ඩාර වියෙන් උපන් විය රජ්ජුරුවො
, මළෙන් උපන් මළ රජ්ජුරුවො යනුවෙන් පරම්පරාවක් අතීතෙය් වාසය කර අැත. කළුබණ්ඩාර
දෙවියොත් මෙන්න මෙ පරම්පරාවට අයිති කෙනෙක් ලෙස ජනප්‍රවාදයෙ සැළකෙයි.බණ්ඩාර
දෙවියන්ගෙ උපත ගැන සමහරුන් විවිධාකාර වූ අදහස් දරයි. එක කතාවක සඳහන් වන පරිදි මෙම
බණ්ඩාර දෙවියන් බවට පත්වූවා යැයි සැලකෙන්නේ කුවේණිගේ මාමා කෙනෙකු වු කළුව යන
පුද්ගලයා වන බව දක්වයි. මෙම පුද්ගලයා දේවත්වයට පත් වී බණ්ඩාර දෙවියන්
වූ බවයි සමහර ජනයාගේ විශ්වාසය වනුයේ.
ඔවුන් මෙම දෙවියන්ව රාජ කඩවර කළු බණ්ඩාර යනුවෙන් ද හඳුන්වනු ලබයි. කුවේණි
යනු විජය රජ්ජුරුවන්ගේ පළමු බිසව වේ. ඇය යක්ෂ ගෝත්‍රයට අයත් වේ. විජය රජු විසින් කුවේණිය
ජීව දත්ත හා දිසාලා යන දරුවන් දෙදෙනාත් සමඟ පන්නා දෑමූ පසු කුවේණිය මිය යයි.
ඉන්පසු ඇගේ දරු දෙදෙනා රැක බලාගෙන ඇත්තේ මෙන්න මේ කියන කළුව හෙවත් බණ්ඩාරයන් ය.
මෙසේ දරුවන් දෙදෙනා විවිධ දුක් ගැහැට විදිමින් ජීවත් වන විට කළුබණ්ඩාරයන් ඔවුන්ව
ආදරයෙන් බලාගෙන ඇත. මේ සඳහා ආදීවාසීන් ද බොහෝ සේ උදව් කර ඇත. ඔවුන් වාසය කරා යැයි
සැළකෙන්නේ මහවැලි ගං ඉවුර දෙපස ඇති කැළෑවලයි.
දවසක් හරි පුදුමාකාර වැඩක් වී ඇත. බණ්ඩාරයන් මහවැලි ගඟේ
මෙහා ගොඩේ සිටිනා විට මී මැසි රංචුවක් මී පැණිත් අරගෙන හුන්නස්ගිරිය පැත්තේ ඇති
යහන් ගල පැත්තට යන සැටි දුටුවේය. මෙය දුටු කළු බණ්ඩාරයන් ද ගල් උඩින් පැන පැන මී
මැස්සෝ පස්සෙන් යන්නට විය . මෙසේ යන් විට කරුමයට වාගේ එක ගලකින් පනිද්දි කළුවා
ඇදගෙන වැටී ඔළුව ගලක වැදී මිය ගියේය. නමුත් ඔහු මිය යාමෙන් පසුව හුන්නස්ගිරිය කැළේම උපත ලබා කුවේණිගේ දරුවන්ට
ආරක්ෂාව සළසා ඇත. මේ කාලේ දී ඇදීවාසී
ජනතාව ද මෙම දරුවන්ව ආදරයෙන් රැක බලාගෙන ඇත. මෙනිසාවෙන් ම අදටත් ආදීවාසී ජනයාට කළුබණ්ඩාර
දෙවියන්ගෙ බැල්ම ලැබී ඇත.
බණ්ඩාර දෙවියන්
මී ඇදුමෙදි මිය ගිය නිසාවෙන් අදටත් තොවිල් පවිල් වලදී මී කැඩීම නැමති නැටුමක්
ඉදිිරිපත් කරයි. මල් එළි නටන විටත් ආදීවාසීන් බඹර කැපිල්ල යනුවෙන් කරන්නේ ද
මෙනිසාවෙනි. ආදීවාසිහු බොහෝ අවස්ථා වලදී කළුබණ්ඩාර දෙවියන්ට පුද පූජා සත්කාර කරන
බවක් අදටත් අපට දක්නට ලැබේ. මහියංගන සමන් දේවාල පෙරහරේ දී මේ කඩවර දෙවියන්ට විශේෂ තැනක් දීමට ආදීවාසී
ජනතාව කටයුතු කර ඇත. විශේෂයෙන්ම එම පෙරහරත් සමඟ ම රෑ මැදියමේ තිබෙන පැණි
පෙරහරේදීත් , උදේට තිබෙන දොඩම් පෙරහැරේදීත් කළුබණ්ඩාර දෙවියන් වෙනුවෙන් නැටුම්
පවත්වනු ලබයි. එසේම ඔවුන්ගේ තොවිල් වලදීත් උන්වහනසේ වෙනුවෙන් නැටුම් පවත්වයි. කළු
බණ්ඩාර දෙවියන්ගෙන් නිරතුරුවම මෙම ඌවේ ජනයාට පිහිට ආරක්ෂාව ලැබේ. කාලෙකට ඉස්සර දී
මෙම රටේ තිබුණු මහ වසංගත වලදී ගම්මාන පිටින් විනාශ වී ඇත. නමුත් බණ්ඩාර දේවතාවුන්
වහන්සේලේ බැල්ම නිසා ඌවේ ආදීවාසීන්ට කිසිම කරදරයක් සිදුවී නැත. එසේම උන්වහන්සේ ගැන
සඳහන් වන අපූරු කතාවක් වනුයේ මෙසේය. බණ්ඩාර දෙවියන් ගැන විශ්වාසය අඩුවෙලා උන්වහසේ
ගැන සමච්චලේට ලක්කළහොත් නම් ඒ අයට අනිවාර්යයෙන්ම දඬුවම් ලැබේ. ඒ වගේ සිද්ධියක්
පිළිබඳව අපි විමසා බලමු. දවසක් තොවිලයක්
තිබී ඇත. එය නැරඹීමට පැමිණි ගැටයෙකු කළුබණ්බාර දෙවියන් නටන විට උසුළු විසුළු කර
ඇත. පහුවදා එළි වී ඇත්තේ අර ගැටයාට ලේ බඩ යෑමෙනි. මොහුට මොන දේ කළත් සුව වී නොමැත.
පසුව බණ්ඩාර
දෙවියන්ගෙන් සමාව ගෙන පුද පූජා පැවැත්වීමෙන්
අනතුරුව මොහුට හොඳ වී ඇත. එපමණක් නොව උන්වහන්සේගේ උදහසට ලක් වුණොත් ඇස් රෝග , හොරි
, දද , කුෂ්ට රෝග වැනි දෑ වැළදෙයි. නමුත් මේ හැමටම වැඩියෙන් ඌවේ ජනයා මෙම බණ්ඩාර
දෙවියන් ඉතාමත් ගෞරවයෙන් පුදනු ලබයි.
බොහෝ දෙවියන්ට මෙන්ම කළුබණ්ඩාර දෙවියන්ට ද ශරීර
කායක් තිබේ. උන්වහන්සේටත් තිබෙනුයේ අනෙකුත් දෙවිවරුන්ගේම රූපයට සමාන රූපයකි.
උන්වහන්සේගේ සිරුර තද කළු පැහැතියි ය.
උන්වහන්සේගේ රූපයක් අදටත් මහියංගන සමන් දේවාලයේ දක්නට ලැබේ. එය කළුවර
ලීයකින් නිමවා ඇත. එක අතක මලා ලීයෙන් සාදන ලද ගල් දුන්නක් ද අනෙක් අතේ හෙල්ලයක් හෝ
කෙටේරියක් ඇත. උන්වහන්සේගේ රූපය හරියටම දේව රූපයකට සමාන වේ. බණ්ඩාර දෙවියන්
වහන්සේට අදටත් ආදීවාසීන් පමණක් නොව ඌව පළාතේ සංහල බෞද්ධයෝ ද සෙසු ආගමිකයෝ ද පුද
පූජා පවත්වති.
කළුබණ්ඩාර දෙවියන්ගේ උපත පීළිබඳව ජනප්‍රවාදයේ
මෙවැනි කතාවක් ද දැක්වේ. "කළු බණ්ඩාර දෙවියෝ නැතිනම් කඩවර දෙවියෝ යනු
මව්කුසින් බිහි වූ කෙනෙකු නොවේ. එතුමා රාවණා රජුගේ දියණියක් වන නුවර සීතාපති
බිසවුන් වහන්සේගේ ලේ ගර්භය පළාගෙන උඩගිය ලේ බිංදුවෙන් උපන් කෙනෙකු යැයි පොත්පත්වල
සඳහන් වේ. මුන් වහන්සේට කඩවර යක්ෂයා
යනුවෙන් ද සඳහන් කරයි.
මෙම බණ්ඩාර දේවතාවන්ගේ ඇල්ම බැල්ම වැඩිපුරම
ඇත්තේ මහියංගණ , බිම්තැන්න , වෙල්ලස්ස , වියළුව ආදී ප්‍රෙද්ශවලට බව සදහන් වේ.
විශේෂයෙන්ම ඉර නගින , ඉර මුදුන් වන වගේම ඉර බහින වෙලාවට උන්වහන්සේගේ බැල්ම
වැඩිපුරම වැටේ. ඒ වගේම ඉරිදා , සිකුරාදා , අඟහරුවාදා දිනවල ඔහු වඩාත්ම බලගතුය.
මොහු දෙවි කෙනෙකු වුවත් යක්ෂ දිෂ්ටියක් තියෙන කෙනෙකි. අමු මස් , පුළුටු , ඊරී
කුකුල්ලු ආදියට ඔහ් ප්‍රිය කරයි. අප ඇසු
බොහෝ ජනප්‍රවාද වලට අනුව බණ්ඩාර දෙවියන් යනු කලෙකට පෙර මනුස්සාත්මයක් හිමිව තිබූ
පුද්ගලයෙකි. ඔහු දේවත්වයට පත්ව ඇත්තේ තම ගෝත්‍රික සමාජය වෙනුවෙන් ඉටුකළ ඉමහත් සේවය
නිසාවෙනි.
කළුබණ්ඩාර දෙවියන්ගේ පුරාවත ගැන කවුරුන් කුමන
අදහසක් දැරුව ද ඒ කතා තුළින් වත්මන් සමාජයට ද උගත හැකි පාඩම් ද බොහෝය. සමාජයට හොඳ
වැඩ කරන්නෝ මිය ගිය ද ඔවුන්ගේ නාමය නොදිරන බව අපි අසා ඇත්තෙමු. "නාමේ නොදිරනා
- කුණු කය දිරනා " යනුවෙන් හැත්තෑවේ දශකයේ දී ඒ. එම්. යූ. රාජ් නම් දමිළ
ගායකයාට ගයන්නට සිංහල ගීත රචකයෝ ඒ ගැන කියවෙන පදවැල් ඇමිණුවේද ඒ නිසාමය . සමාජයට
යම් යහපතක් කොට යමෙකු මිය ගියද ඔහුගේ නම කිසිදිනෙක මිනිසුන්ට අමතක නොවෙයි.
දේවත්වයට පත්වීම් හෝ නොවීම් හෝ කෙසේ වෙතත් මිනිසුන් අතර දෙවියකු වීමට අප සමාජයේ
ඕනෑම අයෙකුට දුර්ලභ මිනිසත් බව තුළින් අවස්ථාවක් හිමිව තිබේ.
- W.M.M. අමාලි විජේසිංහ -
කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලය ,
HS/2014/1240.
